۱۶- نظریه سلسله نعمةاللّهیه نسبت به علمای اعلام چیست؟

 

 این موضوع محتاج به سؤال نیست و در تمام كتب بزرگان سلسله مذكور شده و در نامه مباركه پند صالح نیز دستور كامل در این باب داده شده است.

 علمای اعلام مبلّغین دیانت اسلام و ناشرین احكام شریعت مقدّسه مي‏باشند و همانطور كه بزرگان عرفا مجازین در درایت و تلقین اذكار و اوراد هستند، علما نیز مجازین در روایت مي‏باشند و باید احكام شرعیه را از آنها اخذ كرد و در گذشته بین این دو دسته اتّحاد و یگانگی كامل موجود بوده و هر كدام به وظائف خود عمل مي‏كردند. و بسیاری از علمای سابقین مانند: شهیدین و ابن فهد حلّی و ابن طاووس و ابن ابي‏جمهور و سید حیدر آملی و شیخ بهائی و فیض كاشانی و قاضی نوراللَّه شوشتری و شیخ مرتضی انصاری و مرحوم میرزای شیرازی و مرحوم ایةاللَّه اصفهانی - رحمةاللَّه علیهم - یا در رشته تصوّف وارد بوده یا اظهار میل و علاقه بدان مي‏نمودند و در كتب رجال هم از بعض آنها به نام صوفی ذكر شده است؛ مانند رجال ابوعلی، درباره ابن فهد حلّی و در كتاب مرآةالحق مرحوم مجذوب علیشاه نیز در این باب مشروحاً ذكر شده است، بلكه در میان روّات نیز چند نفر به نام صوفی مشهورند؛ مانند: حسین بن علی صوفی و حسین بن عنبسه صوفی و احمدبن یحیی بن حكیم صوفی. و هرچند بعضی گفته‏اند كه آنها پشم‏فروش بوده‏اند از این جهت بدین نام موسوم گردیده‏اند، ولی این بعید است چون طبق معمول عرب باید آنها را صوّاف گفت نه صوفی، مانند بقّال و تمّار و عطّار. و ابوالحسن علی معروف به ابي‏الادیان نیز كه از حضرت عسكری(ع) روایت كرده به تصوّف معروف و از دوستان نزدیك جنید بوده و خود جنید نیز موردلطف و عنایت حضرت عسكری(ع) بوده، و در كتب رجال در ذكر جنید و فارس بن حاتم بدان تصریح شده است.

 امروز هم بین علمای حقیقی و عرفای واقعی اختلافی نیست و ایجاد اختلاف از طرف مغرضین یا جهّال مي‏باشد؛ چنانكه در كتاب مجالس‏المؤمنین مرحوم قاضی نوراللَّه شوشتری در اول مجلس ششم كه راجع به صوفیه شرح مفصّلی در مدح و تمجید از تصوّف ذكر فرموده، و از جمله از كتاب جامع‏الاسرار تألیف عالم جلیل سید حیدربن علی آملی نقل كرده كه: شیعه و صوفی دو اسم مي‏باشند كه مراد حقیقت واحده است. و ضمناً گفته كه بین علمای شریعت و صاحبان طریقت در شیعه به هیچ‏وجه اختلافی نیست. و در ذكر حالات سید حیدر نیز در همان مجلس بیان مفصّلی در باب تصوّف از ایشان نقل نموده است. و بعضی به نویسنده توهین نموده نوشته‏اند این كه در اینجا ذكر شده مغالطه است و آنها اصلاً صوفی نبوده‏اند. من نمي‏دانم این صوفی كه ایشان مي‏گویند چیست و آنكه ما ذكر كردیم كیست! زیرا ما هم كسانی را كه نام تصوّف بر خود گذاشته و عمل نمي‏كنند ردّ مي‏كنیم، ولی تصوّف حقیقی همان است كه آن علما دارا بودند و ما نیز بدان افتخار مي‏كنیم و گمان مي‏كنم نوشته ایشان به مغالطه نزدیكتر باشد.

 مرحوم ایت‏اللَّه زنجانی به خود نگارنده به‏طور صریح فرمودند كه علمای بزرگ در خفا با فقر و طریقت ارتباط داشتند و از جمله به‏طور مثال راجع به مرحوم ایت‏اللَّه سید محمد كاظم طباطبائی یزدی اظهار كردند كه من خودم سالها نزدشان تلمّذ نموده و از نزدیكان ایشان بودم كه به من اعتماد داشتند و من درك كردم كه ایشان در رشته طریقت واردند.

 فقرا موظّفند طبق آنچه در نامه پند صالح مذكور گردیده حفظ احترامات علمای اعلام را بنمایند. و كسانی را كه حقیقةً به وظائف روحانیت رفتار نموده و در خدمت به شریعت مقدّسه و نشر احكام مي‏كوشند با نظر تعظیم و تكریم بنگرند و احكام شرعیه را كه بر هر فرد مسلمی عمل بدانها لازم است از آنان كسب نمایند.

 

 

 

 نقل از رساله رفع شبهات، تألیف: حضرت آقای حاج سلطانحسین تابنده رضاعلیشاه ثانی قدس سرّه سبحانی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات حقیقت، ۱۳۷۷.